Ülkemizde ve İslam Dünyası için Ramazan ayı ayrı bir önem taşıyor. Orucun  ruh ve beden üzerinde olumlu etkileri, vücut sağlığı bakımından faydalı sonuçları tıbben de kanıtlanmış bir gerçek.  Oruç tutarken tüm vücut organları dinleniyor. İnsanın iradesine hakim olarak yaşaması da kendine olan öz güveni arttırıyor.

Oruç insanı sağlıklı yaparken  yanlış beslenme alışkanlıkları sağlıklı insanların bile ciddi problemler yaşamasına yol açabiliyor. Hamilelikte oruç tutmak isteyen anne adaylarına   oruçluyken alınan gıdaların  anne ve bebeğin ihtiyaçlarını mutlaka karşılaması gerekmektedir.

HAMİLELER ORUÇ TUTARKEN HANGİ SORUNLAR iLE KARŞILAŞABİLİR?  

Özellikle günlerin kısa olduğu sonbahar ve kış ayları hamileler için oruç tutabilecekleri en elverişli aylar. Yaz ayları özellikle oruç ve açlık süresinin daha uzun olması nedeniyle aşırı sıvı kaybının yaratacağı sorunlar daha sıklıkla görülebiliyor. Oruç tutan hamilelerde meydana gelebilecek başlıca sorunlar dehidratasyon olarak adlandırılan vücudun aşırı sıvı kaybı, aşırı kan şekeri düşmesi ve uzun süren açlığa bağlı yağ dokularının yıkılması ile meydana gelen ketosis durumudur.

Oruç tutan anne adaylarında özellikle 5 aydan sonra bebeğin büyümesi ile kalori ihtiyacı ve  anneden bebeğe geçen şeker miktarı artar. Eğer bebeğe geçen bu madde (şeker)  yerine konamazsa o zaman anne adayında ani şeker düşmesi yani hipoglisemi meydana gelebilir. Bu durum anne adayında -en azından şekerli bir sıvı içirilmezse- olumsuz sonuçlar doğurabilir. Annedeki kan şekeri düşmesi bebeğin de sıkıntıya girmesine neden olabilir.

Oruç gibi uzun süre aç kalmak var olan yağ depolarındaki yağların yıkılmasına ve keton denen artık maddelerin kana karışmasına neden olur. Ketonlar rahatlıkla plasentayı geçerek bebeğe ulaşır. Anne adayı uygun beslenme şartlarını yerine getirmezse sürekli ketonların kanda olması bebeğin başta beyin olmak üzere birçok sistemi  olumsuz etkiler.

HAMİLELİK AYLARINA GÖRE ORUCUN ETKİSİ NELERDİR? HAMİLELER NE ZAMAN ORUÇ TUTABİLİR? 

Hamilelik aylarına göre orucun etkisini ve oruç tutan anne adaylarının  dikkat etmesi gereken durumları şöyledir:

İlk 3 ayda genelde bulantı ve kusmayla birlikte anne adayı yeterince beslenemez. Ayrıca hamilelerin oruç tutmasıyla birlikte özellikle sıvı yetersizliği, hipoglisemi ve ona bağlı bayılma veya aşırı halsizlik çok daha belirginleşir.  3. ve 5.aylar arasında daha rahat hamilelik yaşanması nedeniyle   oruç için en uygun hamilelik ayları 3 ve 5. dir. Son aylar bebeğin hızlı büyüdüğü ve kilo aldığı dönemlerdir. Bu aylar da  uzun süren açlıklar hem bebeğin az kilo almasına,  hem şeker düşmesine, aşırı sıvı kaybına bağlı olarak bebekte sıkıntı ve bazen bebek kaybı olabilir. Bu dönemde özellikle dikkat edilmelidir.

Anne adayının hamilelikle birlikte ilave bazı tıbbi sorunları da mevcutsa oruç tutmak ciddi sorunları tetikleyebilir. Bunlar şeker hastalığı, hipertansiyon, aşırı kansızlık ve erken doğum tehdidi gibi durumlardır. Bu sorunlar varsa oruç tutmak oldukça zararlı ve tehlikeli sonuçlar doğurabilir.

Oruç tutan anne adayları;  özellikle aşırı baş dönmesi, baygınlık hissi veya bayılma gibi belirtiler gösterirse mutlaka uzanmalı ve şekerli bir sıvı almalıdırlar. Eğer tedbir alınmazsa ve gerekli sıvı ve şeker desteği sağlanmazsa annede beyinle ilgili sorunlar ve halisünasyon görülebilir. Bebekte ise ani kan şekeri düşmesine bağlı kalp ritminde bozulma ve bazen bebek kaybına neden olabilir.

ORUÇ TUTAN ANNE ADAYLARI NELERE DİKKAT ETMELİ, HANGİ GIDALARI ALMALI ?

• Oruç tutan anneler yeterli sıvı almalıdırlar. Ortalama 2 litre sıvı alınması gerekir.  Bu sıvının tamamına yakını mutlaka su olmalı ve buna ilaveten soda alınarak kaybolan elektrolitler yerine konulabilir.
• Kafeinden uzak durulmalıdır.
• Yemeklerdeki yağ miktarı düşük olmalıdır. Kızartmalardan uzak durmak gerekir.
• Özellikle taze sebze ve meyvelerin tüketilmesine önem verilmelidir.
• Günlük kalori ihtiyacı mutlaka alınmalı ve gün içinde alınması gereken kalori ihtiyacı iftar ve sahur arasında dağıtılmalıdır.
• Ramazan süresince mutlaka istirahata önem verilmeli,  aşırı egzersizden kaçınılmalıdır.
• Özellikle son aylarda eğer bebek hareketlerinde azalma olursa mutlaka kadın doğum uzmanı bilgilendirilmeli ve gerekirse bebeğin sağlığı kontrol edilmelidir.
• Son aylarda oruç tutan anne adaylarının hamilelik kontrolleri daha sık aralıklarda yapılmalıdır.

Anne adaylarının özellikle alması gereken gıdalar 

Demir

Özellikle C vitamini içeren gıdalarla alınırsa emilimi artar. Demirden zengin gıdalar karaciğer, kırmızı et ve hindi eti, kuru baklagiller, lifli yeşil sebzeler, kuru üzüm, erik,kayısı ,fındık ve badem

Folik asitden zengin besinler

Ispanak,  pancar, şalgam, böbrek ve karaciğer, kırmızı et, beyaz unlu  ürünler ve yumurta

Kalsiyum

Süt, yoğurt, peynir, balık ve kemikleri, brokoli, baklagiller, tahin, badem ve tahıllar

Ramazan ayında oruç tutmak isteyen anne adaylarının  hamileliklerini takip eden doktorları  ile  bu durumu görüşmeli ve  mutlaka fikirlerini almaları gerekir.