Yumurtalık kadınlarda yumurta hücrelerini barındıran organdır. Yumurtalıkta meydana gelen oluşumlara kist adı verilir. Yumurtalık kistlerinin büyük bir bölümü iyi huylu olup az bir bölümü de kansere dönüşme potansiyeli vardır. Kist denince dışarıda cidarı veya yalancı cidar bulunan ve içeriği genelde sıvı, yoğun sıvı kıvamda madde, katı ve yarı sıvı -katı şeklinde olabilmektedir. Yumurtalık Kistlerinin Basit Yumurtalık Kistleri, Müsinöz Kist, Endometriozis Kisti(Çukulata Kisti), Dermoid kist, Fibrom gibi çeşitleri mevcvuttur. Basit Yumurtalık kistinde kisti içindeki sıvı berraktır ve iç yüzeyi düzgündür. Müsinöz kistlerde ise kistin içi bazen bal peteği gibi kompartmanlardan oluşmakta ve içindeki sıvı yoğun berrak jöle şeklindedir. Çukulata kistinde kist içindeki sıvı erimiş çukulata gibidir. Dermiod kist ise embriyonik hayattan yani anne karnındayken kalıntıların yumurtalıkta yaptığı kistlerdir. Dermiod kist içinde saç, diş, yağ parçaları ve bazen tiroid gibi organlara ait doku kalıntıları vardır. Fibrom adı verilen kistlerde ise kist tamamen katı olarak doludur ve serttir.
Yumurtlaık Kistlerinin Tanısı
Yumurtlaık kistleri genelde kasık ağrısı, karında şişlik ve bel ağrısı ile kendilerini belli eder. Bazen belirti olmadan tesadüfen gidilen jinekolojik muayene esnasına tanısı konur. Teşhiste en önemli araç ultrasonograifidir. Ultrasonografik bulgular hem kistin çeşidi, boyutu hakkında bilgi verirken, hem de kanser olma potansiyeli hakkında bilgi verir. Ultraonografide kist boyutu ne kadar büyükse, içindeki sıvı ne kadar koyu kıvamda ise ve doppler incelemesinde damarlanması ne kadar fazla ise kanser riski o kadar fazladır. Ayrıca ultrasonografide karında ilave olarak sıvı toplanmışsa kanser riski vardır.
Ultrasonografi ve renkli doppler bulgularına ilave olarak kanda yapılan ve yumurtalık kanser markerleri de bakılmaktadır bunların başlıcaları Ca12-5, CEA, Ca15-3,B-hCG ve AFP dir. Özellikle Ca12-5 normal değerinden 2 kat ve fazlası yumurtalık kanseri açısından şüpheyi arttırır. Fakat önemli ve unutulmaması gerekne nokta Ca12-5’in birçok normal durumda ve bazen diğer problemlerde de yüksek olabildiğidir.
Bunlardan en önemlisi adet kanamasıdır. Adet zamanında Ca12-5 yüksektir ve yumurtalık kistlerinde istendiğinde adette bakılmamalı. Ayrıca karın içindeki enfeksyonlarda, böbrek yetmezliği, pankrestit ve karaciğer problemlerinde de yükselebilir.
Yumurtalık Kistlerinde bariz kanser bulguları varsa, o zaman tüm batın tomografi veya MR incelemesi gerekebilir. Burada amaç hastalığın yaygınlığını saptamaktır. Konumuz iyi huylu kistler olduğundan, bunlarda MR ve tomografi gereksizdir. Ultrasonografi ve doppler yeterli bilgiyi verir.
Yumurtlalık kistlerinin çeşidine göre tedavi ve takip yöntemleri:
- Basit yumurtalık kistlerinde 1-2 adet sonrası yapılan ultrasonografi ile önemli bir bölümü kaybolabilmektedir.
- Açık cerrahi ile yumurtalık kistlerinin çıkarılması veya yumurtalığın alınması
- Laparoskopi ile yumurtalık kisti çıkarılması veya yumurtalığın alınması
- Yumurtalık kisti sıvısının dışarı çekilmesi – çok özel durumlarda başvurulan ve tekrarlama olasılığı yüksek olan yöntemdir.
Laparoskopi ile yumurtalık Kistlerinin tedavisi
Laparoskopi ile yumurtalıklardaki kistlerin çıkarılması artık standart uygulama haline gelmiştir. Önceden değerlendirilerek iyi huylu kistlerin laparoskopi ile çıkarılması kist boyutu ve karında yapışıklıkların durumuna göre 30 ile 60 dakika kadar süren operasyonlardır. Laparoskopi ile kist çıkarılması genel anestezi ile yapılan işlemdir. Göbek altından ve kasığın iki tarafından toplam 3 adet trokar adı verilen delikten karın içine girilir. Öncelikle rahim ve yumurtalıklar ile tüpler kontrol edilir. Etraf organlar ve barsaklar muayene edildikten sonra işleme geçilir. Eğer sağlam yumurtlaık dokusu varsa kist yumurtalıktan sıyrılarak cidarı çıkarılır. Eğer sağlam yumurtlaık dokusu yoksa bazen yumurtalığın tamamen alınması gerekebilir. Kist cidarı ile çıkarıldıktan sonra kist patlamadıysa endobag adı verilen torbalar içine konarak sıvısı çekilir ve boyutları küçültüldükten sonra karın dışına alınır. Kist patladıysa cidarı torba içine alınır ve dışarı çıkarılır. Geri kalan yumurtalık dokusu ise kanama odakları yakılır ve kanama durdurulduktan sonra karın içi sıvı ile yıkanır ve işleme son verilir. Bazen geri kalan yumurtalık dokusu çok dağınık görünümde ise dikişler ile birleştirilebilir.
Laparoskopi ile yumurtalık operasyonundan 3 saat sonra ilk gıda alımı ve ayağa kalkma e yürümeye izin verilir ve 5-6 saat sonra hastamız evine taburcu olabilmektedir.Operasyon sonrası 5-6 gün içinde hastamız işine dönebilmektedir.
Laparoskooi ile yumurtalık kisti operaysonunda başarı, işlemi gerçekleştiren cerrahın tecrübesi ve kullanılan aletlerin kalitesi ile paraleldir. İyi bir ekipman ameliyat süresini kısaltır, travmayı azaltır ve hastanın ağrısı daha az olur.
