Kısırlık ile ilgili tetkiklerin yapılmasından sonra sebebe yönelik tedavi yöntemleri belirlenmektedir. Burada unutulmaması gereken durum şudur ki kısırlık tedavisi kadın doğum uzmanı dışında üroloji, endokrinoloji uzmanı ve embriyoloji uzmanından oluşan bir ekibi kapsamaktadır.
Sperm ile ilgili sorunlar
Üroloji uzmanı ile beraber tedaviye karar verilir. Ürolojik muayene ve tetkikler yapılır ve soruna yönelik ilaç veya operatif tedavi hakkında karar verilir.
Yumurtlama sorunları
Yapılan hormonal tetkiklerde(FSH, LH, Prolaktin, E2, Progesteron) yumurtlama kapasitesi ve yumurtlama varlığı ile ilgili tetkikler(ultrasonografi, bazal vücut derecesi) yapıldıktan sonra bu tedaviye karar verilir. Bu tetkikler sonucunda yumurtlama eksikliği saptanması tedaviyi gerektirir. Prolaktin hormonu seviyesi normalin üzerinde ise mutlaka kontrol altına alınmaktadır. Adet 3 günde FSH, LH ve E2 seviyeleri basit olarak yumurtlama kapasitesi hakkında bilgi verir. FSH nın yüksek olduğu durumlar 35 yaştan önce saptanırsa erken menopoz yani yumurtlama kapasitesinin azalması anlamını taşır ve yumurtlama tedavisinde başarının düşük olacağını gösterir.
Yumurtlama tedavisi amacıyla hap(klomifen sitrat türevleri) ve iğne(HMG, FSH, GnRH analogu türevleri) alternatifleri mevcuttur. Kullanılan tedavi seçeneğine göre adet 2 veya 3 günde yapılan ultrasonografi ile yumurtalıkların ve rahim iç zarı kalınlığı kontrol edilir. Sakınca yoksa tedaviye başlanır. Belirli aralıklarla ultrasonografi yapılır ve yumurta büyümesi takip edilir. Bazen ultrasonografi takibiyle beraber kanda E2 hormonunun takibi gerekebilir. Yumurta çapı 18 mm yi geçtiğinde yumurtanın çatlaması için yani yumurtlama olayının gerçekleşmesi için hCG ihtiva eden iğne yapılır ve ondan 32 – 36 sonra cinsel beraberlik tavsiye edilir. Bu yöntemde gebelik şansı % 25 civarındadır.
Rahim kanallarında ve rahim odacığında saptanan sorunlar
Geçirilmiş karın operasyonları veya infeksyonlara bağlı olarak rahim kanallarında yapışıklılar ve tıkanmalar olabilir. İlaveten endometriosis nedeniyle de bu sorunlar olabilir. Teşhis metodu olarak rahim filmi ve laparoskopi kullanılır. Tedavisinde laparoskopi kullanılır ve amaç kanallardaki yapışıkların giderilmesi ve açıklığının sağlanmasıdır. Başarılı geçen girişimden sonra % 40 civarında gebelik şansı vardır. Tabii ki rahim kanallarındaki hasar ağırlaştıkça bu yöntemden fayda görme olasılığı azalmaktadır. Rahim odacığındaki sorunlar polip, miyom ve yapışıklıklar başlıcalarıdır. Tanı rahim filmi veya ultrasonografi ile konur. Tedavisinde histeroskopi kullanılır ve sorun giderilir.
Birleşme testinde problem saptanması
Birleşme testinde olumsuz sonuç saptanmasının anlamı, spermlerin yeterli sayıda rahim kanalından geçememesidir. Birçok tedavi şekli olmasına rağmen günümüzde bu amaçla inseminasyon denen spermin rahim içine verilmesi ile yapılan işlemdir. Fakat bu testin sonucu tartışmalıdır ve menfi netice saptanması, gebelik ihtimalinin sadece inseminasyonla olacağı anlamına gelmez yine de normal ilişkiyle gebelik şansı vardır.
Sebebi açıklanamayan kısırlık
Bebek isteyen çiftlerin yaklaşık % 15–20 sinde yapılan tetkik ve araştırmalarda sebep bulunamaz. Bu durumda olan çiftlere uygulanan tedaviler ya yumurtlama tedavisi ve inseminasyon ya da tüp bebek yöntemleridir.
