Erkeklerde menide sperm hücresinin bulunmaması, bebek isteyen çiftlerde önemli bir sorundur. Yapılan sperm sayımı testinde sperm hücresi bulunamıyorsa öncelikle nedeni araştırılması gerekir. Genel olarak ya sperm yollarındaki tıkanıklıklara bağlı sperm hücresi yoktur veya sperm yolları açıktır fakat testiste sperm üretimi yoktur veya durmuştur.
Sperm yollarındaki tıkanıklığa bağlı azospermide testislerde sperm üretimi vardır ve yollar genellikle enfeksiyon veya trafik kazları, spor yaralanmaları gibi travmalar sonucunda tıkanmıştır. Diğer bir sebep doğuştan sperm yollarının gelişmemiş veya tıkalı olmasıdır. .
Tıkanıklık olmayan azospermi vakalarında ise hormonal ve genetik bozukluklar, çocukluk çağında inmemiş testis, kabakulak, menenjit gibi testislerin şişerek çalışmasını engelleyen ateşli hastalıklar, testis tümörü nedeniyle ameliyat sonrası kemoterapi veya radyoterapiye maruz kalma sebep olarak gösterilebilir.
Yapılan sperm sayımı testinde sperm saptanmayan erkeğe öncelikle ürolojik muayene ve bazı hormonal testler yapılır. Muayene ve tetkiklerde sperm yollarında tıkanıklık tanısı varsa TESA adı verilen ve bir enjektörle testisten sperm alınması işlemi yapılır. Eğer bu işlemde sperm edilemezse TESE adı verilen testisin açılarak ameliyatla sperm edilme işlemi uygulanır. Tıkanıklığa bağlı azospermi vakalarında sperm elde edebilme olasılığı yaklaşık % 100’dür.
Tıkanıklığa bağlı olmayan azospermi vakalarında testislerde sperm üretimi ya hiç yoktur ya da belirli alanlarda çok sınırlı sayıda olmaktadır. Bu vakalardan sperm elde edilebilmesi için son yıllarda Mikroskobik TESE ve Mikro TESE adı verilen operasyon yapılmaktadır. Bu işlem ameliyathanede, genel anestezi altında ve ameliyat mikroskobu ile yapılmaktadır.
Mikroskop ile sperm ihtiva eden bölgeler taranır ve sperm dolu olan kanallar bulunup çıkarılır. Aynı esnada embriyoloji laboratuarında embriyolog alınan bu örneklerde özel yöntemlerle sperm arar ve sperm elde edilen dokuları mikroenjeksiyonda kullanmak veya saklamak üzere hazırlar. Önceleri kullanılan TESE işleminde üstün olan bu yöntem ile sperm elde etme olanağı daha çok artmaktadır.