Günümüzde çiftler bebek sahibi olmak için karar verdiklerinde önce korunmayı bırakırlar. Birkaç ay geçtikten sonra hala hamilelik haberi yoksa, kimseyle paylaşmadıkları ve geçen zamanla büyüyen “Bebeğimiz olmayacak mı?” endişesi başlar. Aslında çiftlerin büyük bir bölümünde bebek sahibi olmamaları için ciddi bir sebep yoktur. Bazen yanlış zamanlama bile onlara özledikleri bebeğe kavuşmaları için vakit kaybettirir.

Özellikle kadınlarda 30’lu yaşlardan sonra geçen senelerle hamile kalma şansı azalmaktadır. 20-25 yaşları arasındaki kadınlarda doğal yolla hamile kalma şansı her ay için yüzde 25, 25-30 yaşları arasında yüzde 20, 30-35 yaşları arasında yüzde 15, 35 yaşından sonra ise yüzde 10 civarındadır. 40 yaşından sonra ise bu şans yüzde 10 ‘un altındadır.

35 yaşından genç olan kadınlar korunmayı bıraktıktan sonra 1 yıl içinde hamilelik olmamışsa mutlaka doktora başvurmalıdırlar. 35 yaşından sonra ise 6 ay içinde gebelik olmamışsa tetkiklere başlamak gerekir.

HEMEN TEDAVİ GEREKMEZ!
Bebek için karar verildiğinde hemen tedavi gerekmez. Ama mutlaka önceden rutin jinekolojik muayene ve vaginal smear yapılmalıdır. Ailesel geçen hastalıklar varsa, onlarla ilgili neler yapılabilir konusu ele alınmalıdır. Jinekolojik muayenede hamilelik için engel bir sorun olup olmadığı tespit edilmesi hem zaman kazandıracaktır, hem de hamilelik süresince bebek kaybını daha aza indirgeme imkânı sunacaktır.

Folik asit ve beraberinde çinko içeren vitamin desteği mutlaka korunmayı bırakmadan 1 ay öncesinden başlanması önemlidir. Önceden hamilelik olmuşsa ve özellikle “Nöral Tüp Defekti” adı verdiğimiz beyin ve omurilik anomalisi olan bebek hikâyesi varsa folik asit mutlaka 2 ay öncesi başlanmalı ve önerilen doz 0,4 mg. değil de yaklaşık 4 mg. günlük dozda alınmaya başlanmalıdır.

YUMURTLAMA ZAMANLARININ HESAPLANMASI
Yumurtlama zamanlarının hesaplanması doktora başvurmadan da evde yapılabilir. Bunun için birkaç pratik yöntem vardır. Birincisi adet günlerinin takibi, ikincisi bazal vücut derecesi ve yumurtlama belirtilerinin takibi ve sonuncusu da idrarda LH hormonunun tespit eden LH Kiti’dir.

Bazal vücut sıcaklığı takibinde yumurtlama ve ardından gebelik meydana gelmiş. Derece adet zamanında hala yüksek seyrediyor.  

Düzenli adet gören bir kadında genelde yumurtlama adet başladığı günden itibaren 11 ile 17 günleri arasındadır. Pratik olarak bu günlerde gün aşırı cinsel ilişki önerilir. Kesin olarak ise geriye dönük hesaplama yapılabilir. Yani ayın 20’sinde adet olmuşsanız, geçen ayda yumurtlama zamanı 14 gün geriye sayılarak hesaplanır ve yumurtlama zamanı yaklaşık olarak ayın 6’sıdır. Yumurtlama zamanı kadınlarda değişkenlik gösterir, çünkü adet kanaması aralıkları da değişkendir. 30 gün arayla adet gören kadında yumurtlama ortalama 15-16 günlerinde olurken, 28 gün aralıklarıyla adet olan kadında bu 14 güne denk gelir. 26 gün arayla adet gören kadınlarda ise yumurtlama daha erken gerçekleşir ve 11-12 günlerde yumurtlama meydana gelir. Burada adet düzenin 25 ile 35 gün arasında normal olduğunu unutmamak gerekir. 25 günden kısa veya 35 günden uzun adet aralıkları olan kadınlarda yumurtlamasında problem olabileceğini unutmamak gerekir ve bu kadınların doktora başvurmaları gerekmektedir.

Yumurtlama olmasına rağmen gebelik oluşmamış ve adet zamanına yakın sıcaklık derecesi düşmüştür.

VÜCUT DERECESİ TAKİBİ
Diğer bir yöntem sabah ölçülen vücut derecesi takibidir. Çok eskiden ultrasonografi cihazı bebek tedavisinde kullanılmazken hekimlerin de kullandıkları bir yöntemdir. Prensip olarak sabah uyandığımızda, bazal metabolizmanın da düşük olduğu zamanda ölçülen vücut sıcaklığının grafiğe dökülmesidir. Yumurtlama zamanında vücut derecesi en düşük değerine gelir ve yükselmeğe başladığı anda yumurtlama gerçekleşmiştir. Bu grafikte ayrıca, yumurtlama sonrası salgılanan progesteron hormonu ile de bilgi verir. Progesteron salınımı normal düzeylerde ise, yumurtlama zamanı sonrası vücut sıcaklığı düz çizgiye yakın bir seyir gösterir. Yumurtlama zamanı sonrası süre de ortalama 14 gündür. Bu sürenin kısa olması da probleme işaret olabilir. Hamilelik varsa beklenen zamanda vücut sıcaklığı aynı düzeyde kalmaya devam eder. Hamilelik yoksa beklenen adet kanamasından 1-2 gün önce vücut sıcaklığı düşer.  

Bazal vücut sıcaklığı takibinde yumurtlama olmamış ve ani iniş ve çıkış değişimleri saptanmamış olan grafik.  

Eczanelerde satılan ve evde kullanıma uygun LH Kiti adı verilen araçlarla da yumurtlama zamanı doktora başvurmadan tespit edilebilmektedir. Prensip olarak LH hormonun en yüksek olduğu zamanda yumurtlama gerçekleşir. İdrarda LH pozitif ise cinsel ilişki için uygun zamandır.

LH Hormonun yumurtlama zamanındaki seyrini gösteren grafik.

Bu yöntemlere ilave olarak yumurtlama zamanında kadınlardaki bazı değişiklikler de yumurtlamanın belirtileri olabilir. Rahim ağzı salgısının artışı ve beyaz yumurta akı kıvamında olması, kasıklarda hafif sancıların olması bir yumurtlama belirtisi olabilmektedir. 

Yukarıda anlattığım yöntemler pratik olarak evde kullanılabilecek yöntemlerdir ve erkekteki sperm miktarının normal olduğu durumlarda işe yarar. 6 ay kadar bu yöntemlerle gebelik haberi alınmamışsa mutlaka 3-4 günlük cinsel perhizden sonra sperm sayımı testi yapılmalıdır.